niedziela, 25 maja 2014

Obligacje banków spółdzielczych i firm pożyczkowych


Tanio kupić, drogo sprzedać - ta podstawowa zasada i zarazem motto handlu, doskonale opanowane przez hipermarkety czy sklepy internetowe (mimo, iż handel internetowy opiera się na bardzo niskich marżach), ma swoje zastosowanie również wśród banków i firm pożyczkowych. Ponieważ banki i firmy pożyczkowe nie pożyczają wyłącznie swoich pieniędzy - mimo, iż dysponują nierzadko znaczącym kapitałem własnym (ang. equity) - to finansowanie działalności kredytowej i pożyczkowej odbywa się głównie poprzez pożyczanie pieniądza od innych podmiotów. Zatem od kogo bank i firmy pożyczkowe pożyczają pieniądze? Odpowiedź jest złożona, bowiem wiele zależy od warunków makroekonomicznych, sytuacji finansowej banku czy firmy pożyczkowej, dostępności finansowania, wpływu regulacji nadzorcy, itd. Wśród głównych instrumentów finansowania działalności kredytowej banków należy wymienić depozyty klienta detalicznego oraz klienta korporacyjnego (uwzględniając sektor małych i średnich przedsiębiorstw), tzw. "osady" z rachunków oszczędnościowo-rozliczeniowych (tzw. ROR) od wymienionych grup klientów wliczając jednostki samorządu terytorialnego, a także emisje obligacji banków czy firm pożyczkowych.

Ze względu na fakt, iż od 30 września 2009 funkcjonuje w Polsce rynek obligacji Catalyst, prowadzony na platformach transakcyjnych Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie i BondSpot, możliwe jest jego wykorzystanie do przeprowadzenia emisji obligacji przez banki i firmy pożyczkowe. Catalyst posiada tę zaletę, iż sprzyja płynności wyemitowanym obligacjom, co pozwala inwestorom na dokonywanie transakcji sprzedaży obligacji.

Jak prezentuje się koszt obligacji dla banków i firm pożyczkowych na przykładzie rynku obligacji Catalyst? Do studium przypadku wybranych zostały 2 firmy pożyczkowe (Mikrokasa S.A. oraz IPF Investments Polska Sp. z o.o.) oraz 21 banków spółdzielczych, tj: Bałtycki Bank Spółdzielczy, Bank Spółdzielczy w Białej Rawskiej, Bank Spółdzielczy w Limanowej, Bank Spółdzielczy w Ostrowi Mazowieckiej, Bank Spółdzielczy w Piasecznie, Bank Spółdzielczy w Piątnicy, Bank Spółdzielczy w Płońsku, Bank Spółdzielczy w Skierniewicach, Bank Spółdzielczy w Tychach, ESBANK Bank Spółdzielczy, Gospodarczy Bank Spółdzielczy w Barlinku, Krakowski Bank Spółdzielczy, Kujawski Bank Spółdzielczy w Aleksandrowie Kujawskim, Mazowiecki Bank Spółdzielczy w Łomiankach, Orzesko-Knurowski Bank Spółdzielczy w Knurowie, Podkarpacki Bank Spółdzielczy w Sanoku, Podlasko-Mazurski Bank Spółdzielczy w Zabłudowie, Polski Bank Spółdzielczy w Ciechanowie, Spółdzielczy Bank Rozwoju w Szepietowie, Spółdzielczy Bank Rzemiosła i Rolnictwa w Wołominie, Warszawski Bank Spółdzielczy.

Przesłanką selekcji była skala działalności, która pozwoliła wyeliminować banki uniwersalne jako kwalifikujące się do innej grupy porównawczej. Nieproporcjonalnie większe emisje obligacji to oczywiście domena uniwersalnych banków komercyjnych, dla których marża pożyczającego (wyceniająca m.in. ryzyko NPL) uwzględnia również presję po stronie kupujących, gdyż atutem obligacji, których emitentem jest renomowany bank, jest m.in. percepcja i większe prawdopodobieństwo stabilności działania i niskiego ryzyka bankructwa. Oczywistym jest wniosek, że duże banki uniwersalne są dla każdego krajowego sektora bankowego instytucjami finansowymi o istotnym znaczeniu dla stabilności rzeczonego sektora finansowego, stąd emitowane przez nich obligacje zazwyczaj cechuje większa pewność co do odzyskania pożyczonych pieniędzy jak i otrzymania należnych odsetek.

Prezentując wyniki porównania zakwalifikowanych podmiotów, przyjęto porządek klasyfikacyjny nadający zestawieniu większej elegancji i przejrzystości w lekturze studium przypadku. Kolejnymi kategoriami porównawczymi dla obu grup podmiotów są: średnia marża ponad stopę referencyjną, wartość emisji, a także zapadalność. W obrębie każdej z tych kategorii posłużono się analizą prostych zmiennych statystycznych, ukazując tym samym rozpiętość danych, tj.: średnia, minimum, maksimum, odchylenie standardowe. Nadmienić należy, iż wnioskowanie statystyczne co do podmiotów z grupy firm pożyczkowych należy traktować z dużym dystansem ze względu na liczność zbioru wynoszącą 2 - nie jest to jednak grupa samplingowa (próbkowa), a realny stan - dokładnie tyle firm pożyczkowych zdecydowało się wyemitować obligacje na rynku Catalyst od początku jego powstania do maja 2014 roku.


Niewątpliwie marża ponad stopę referencyjną to znaczący wyróżnik firm pożyczkowych - około 2-krotnie wyższa premia dla inwestora w porównaniu do warunków oprocentowania obligacji banków spółdzielczych, to decydujący argument za wyższą rentownością dla tak ulokowanych pieniędzy. Na pewno częściowo w tym należy upatrywać przyczyn oprocentowania pożyczek pozabankowych, zgodnie z wynikami porównania dostępnych w serwisie Kasao.pl.



Wybrane do analizy banki spółdzielcze wyemitowały obligacje o łącznej wartości 363.275.000 PLN, co jest o ok.80% większe niż suma wartości emisji obligacji wytypowanych firm pożyczkowych (201.300.000 PLN).



Podobnie jak w przypadku spółki IPF Investments Polska Sp. z o.o. (firma pożyczkowa), okres kuponów banków spółdzielczych to 6 miesięcy, zaś w przypadku spółki Mikrokasa S.A. (firma pożyczkowa) to 3 miesiące. Wyższa częstotliwość płacenia kuponów w przypadku Mikrokasa to jedna strona medalu - drugą jest najkrótszy okres zapadalności wynoszący zaledwie 18 miesięcy.